به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

برنامه‌های توسعه در حوزه‌ آموزش و پرورش چه قدر کارساز است؟ / فاصله‌ جدی میان وضع موجود و مطلوب در برنامه‌

تاریخ انتشار: ۶ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۶۳۱۳۴

چالش‌های موجود در برنامه درسی، از جمله مسائلی در حوزه‌ی آموزش و پرورش است که می‌توان ریشه‌های آن را در تدوین برنامه‌ها و هدف گذاری‌های این حوزه دنبال کرد. با توجه به اینکه برنامه آموزشی واسطه‌ای میان برنامه درسی و برنامه توسعه است؛ تاملی در برنامه‌ی توسعه، دید دقیق تری از میزان فاصله‌ی موجود در برنامه‌ی هدف و برنامه‌ی عملیاتی شده در حیطه آموزش و پرورش را به ما خواهد داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو - فاطمه جهانی؛ برنامه‌های پنج ساله توسعه که در حال حاضر به هفتمین آن‌ها رسیده ایم؛ یکی از محوری‌ترین اسناد هستند که با هدف چیدمان سازی مسیر حرکت کشور در سال‌های اجرای برنامه نگاشته می‌شوند. البته هم در حوزه برنامه ریزی و هم در حوزه عمل این برنامه‌ها با چالش‌های بسیاری مواجه بوده اند که موجب شده بسیاری از احکام نیز به کلی قابلیت اجرا نداشته باشند.

با ارائه لایحه برنامه هفتم توسعه به مجلس شورای اسلامی بررسی این برنامه در حوزه کلان و جزئی حائز اهمیت است. بررسی لایحه برنامه هفتم نشان می‌دهد که با وجود ارتقا نسبت به برنامه‌های گذشته و تلاش برای مسئله محور بودن احکام و پیش بینی اهداف کمی، اما همچنان با مشکلاتی اساسی مواجه است. از جمله این مشکلات می‌توان به ابهام در متن و عدم شفافیت در تقسیم وظایف و اجرا، نبود اهداف کمی قابل ارزیابی و عدم وجود اثربخشی در طول دوران برنامه اشاره کرد.

کمبود‌های برنامه هفتم توسعه درحوزه آموزش و پرورش در چیست؟

طبق بررسی‌های دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش، لایحه برنامه هفتم توسعه در حوزه آموزش و پرورش نشان می‌دهد که این برنامه دارای احکام جزئی می‌باشد؛ هر چند تلاش شده است تا ذیل مسائل «سرمایه انسانی»، «کیفیت و عدالت تربیتی»، «بازماندگان از تحصیل» نظام مدیریتی و آموزش و پرورش» به مثابه امر ملی نوشته شوند، اما باز هم نتوانسته است انسجام لازم را حول ایده‌های اصلی برای رسیدن به نقطه‌ای مشخص در پنج سال آینده را شکل دهد. همچنین این احکام نسبتی ساختاری و مشخص با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ندارند.

نمونه‌ای از عدم وجود شفایت در برنامه توسعه در حوزه آموزش و پرورش

به عنوان مثال در ماده ۸۸ ب لایحه‌ی برنامه هفتم توسعه در حوزه‌ی آموزش و پرورش آورده شده است: «جذب و تربیت نیرو‌های مورد نیاز در مشاغل آموزشی و پرورشی منحصرا از طریق دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی با تقویت زیرساخت‌ها و ظرفیت‌ها و توسعه کمی و کیفی آن‌ها و با همکاری حوزه‌های علمیه منتخب (برای تربیت و توانمند سازی معلمان و گروه معارف اسلامی، قرآن و مربی امور تربیتی) و سایر دانشگاه‌های دولتی صورت گیرد. وزارت آموزش و پرورش مجاز است نسبت به تامین نیروی مورد نیاز خود از بین دانشجو‌های واجد صلاحیت عمومی و تخصصی سایر دانشگاه‌های دولتی یا حوزه‌های علمیه منتخب با طی دوره مهارت آموزی و یا دانشجو معلمی در دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی، همزمان با تحصیل در دانشگاه دولتی یا حوزه علمیه منتخب و یا از طریق اعطای مدرک تحصیلی مشترک اقدام نماید.»

ناظر به این ماده از لایحه ذکر این نکته لازم است که بند دوم مغایر با بند نخست است و دارای اشکال‌های متعددی از جمله مبهم بودن مرجع تعیین کننده دانشجویان واجد صلاحیت و ابهام در نوع سرفصل‌های درسی و چگونگی ادامه تحصیل در دانشگاه فرهنگیان یا تربیت دبیر شهید رجایی است و موجب اخلال در نظام تربیت معلم خواهد شد.

تبیین جزئیات در اهداف، شرط مهم برنامه ریزی

مورد ذکر شده تنها گوشه‌ای از چالش‌های موجود در این برنامه پیرامون اهداف مد نظر برنامه توسعه ملی در حوزه‌ی آموزش پرورش را نشان می‌دهد. اما مساله‌ای که درحال حاضر قصد داریم روی آن متمرکز شویم این است که میزان روشنی و وضوح در تببین اهداف تا چه حد است؟

بیان شفاف، ذکر جزئیات و شرح چگونگی دستیابی به اهداف، آن هم در موضوع حیاتی آموزش و پرورش نیازمند توجه ویژه‌ای می‌باشد. در گام بعدی نکته‌ای ک بسیار اهمیت دارد این است که در هر مرحله از اجرا می‌بایست مسیر حرکت بازنگری شود و مشخص شود که تا چه میزان دستیابی به اهداف مد نطر محقق شده است. اگر در بخشی از مسیر مانعی وجود دارد تمهیدی برای حل آن اندیشیده شود. یاد آوری این نکته لازم است که به هر قیمتی نباید اهداف کلان چید و از کنار آن عبور کرد بلکه اختصاص دادن فرصت کافی جهت طراحی گام‌ها همراه با شرح جزئیات جهت بالا‌تر بردن کیفیت برنامه درسی که به عنوان مهم‌ترین ابزار تحقق اهداف آموزش و پرورش شمرده می‌شود؛ بسیار اهمیت دارد.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: برنامه هفتم توسعه آموزش و پرورش اهداف برنامه هفتم توسعه برنامه هفتم توسعه توسعه در حوزه آموزش و پرورش برنامه ها ی آموزش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۶۳۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مراد صحرایی: در دولت سیزدهم مرگ سند ۲۰۳۰ را اجرا کردیم / تغییر عناوین و حجم دروس مدارس برای اجرای برنامه‌های پرورشی

وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در این دولت مرگ سند ۲۰۳۰ را اجرا کردیم، گفت: دروس و حجم آن‌ها برای اجرای فعالیت‌های ورزشی و پرورشی تغییر می‌کند.

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، رضا مراد صحرایی با اشاره به اینکه در این دولت مرگ 2030 را اجرا کردیم، اظهار کرد: در بدنه آموزش و پرورش افرادی بودند که همچنان به سند 2030 اعتقاد داشتند و حتی برای اجرای این سند بودجه و دفتر در آموزش و پرورش وجود داشت اما برای سند تحول بنیادین اعتباری نداشتیم.

وی افزود: برخی به اجرای سند 2030 و پایین آوردن سند تحول بنیادین اعتقاد داشتند.

صحرایی در پاسخ به این پرسش که دلایل بد بودن سند 2030 چیست، گفت: سند 2030 از خارج به ما دیکته شده است و همه بخش‌های آن نگران کننده است با این حال ممکن است، موارد خوبی مانند افزایش کیفیت را داشته باشد اما این موضوع در سند تحول بنیادین هم وجود دارد، وقتی سند داخلی داریم چرا باید از خارج سند بیاوریم.در سند 2030 مواردی وجود داشت که بر خلاف فرهنگ ایرانی بود مانند برابری جنسیتی در حالی که ما به عدالت جنسیتی اعتقاد داریم.

سند 2030 از جریان برنامه‌ریزی کشور حذف شد

وزیر آموزش و پرورش درباره دلایل عدم اجرای سند تحول بنیادین گفت: عدم اجرای سند مربوط به سال‌های گذشته است، هم اکنون سند 2030 به طور کامل از جریان برنامه‌ریزی کشور کنار گذاشته شده است و بهار سند تحول بنیادین را رقم زده‌ایم.

وی افزود: سند تحول به دنبال ایجاد حیات طیبه است و نظریه تعلیم و تربیتی کشور است و باید تمام آن را اجرا کنیم اما تا تحقق اجرای کامل آن فاصله داریم، چون سند به نقشه راه نیاز داشت البته نقشه راه سند تحول در سال‌های 93 و 97 تدوین شد اما از داخل اتاق وزرا بیرون نرفته بود که دلایل مختلفی دارد چون تمرکز بر سند تحول نبود و این سند رقیب دیگری داشت.

نقشه راه سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی

صحرایی بیان کرد: تمام دستگاه‌ها برای اجرای سند تحول بنیادین وظایفی بر عهده دارند، هم اکنون نقشه راه سند را به شورای عالی انقلاب فرهنگی بردیم تا پس از تصویب به عنوان یک قانون تکلیف شده و تمام دستگاه‌های مسئول موظف به همکاری برای اجرا باشند.

وی ادامه داد: نقشه راه سند تحول بنیادین چند ویژگی دارد از جمله شاخص و برنامه سالانه مبتنی بر وضع موجود، از سال 1403 تا 1412را در قالب برنامه ملی شاخص‌گذاری کردیم، سند تحول بنیادین 6 زیر نظام مصوب و 458 برنامه دارد و یکی از اشکالات اجرایی این است که برای اجرای برنامه‌ها اولویت‌بندی نشده است.

خوشبختی این است که رییس‌جمهور بر اجرای سند تاکید دارد

صحرایی گفت: بنده با تمام وزرایی که بعد از تصویب سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش حضور داشتند مشورت و مشاهده کردم که اراده اجرای سند را داشتند اما محیط و شرایط فراهم نبود هم اکنون خوشبختی بنده این است که رئیس جمهور بر سند تحول بنیادین تاکید دارد.

وزیر آموزش و پرورش افزود: شورای پشتیبانی سند تحول بنیادین به ریاست معاون اول رئیس جمهور و حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی و سایر دستگاه‌ها تشکیل شد و تا کنون دو جلسه آن برگزار شده است، 7 پروژه پیشران ملی را تعریف کردیم که تصویب شد و نخستین آیین‌نامه با عنوان توسعه و تقویت مهارت‌های دانش‌آموزی در هیئت دولت تصویب شد.

2500 هنرستان کد اقتصادی می‌گیرند

وی ادامه داد: طبق این آیین‌نامه، 2500 هنرستان در کشور تولیدی و کارآفرین می‌شوند هم اکنون هنرستان‌ها آموزشی هستند و کد اقتصادی ندارند.

صحرایی گفت: هم اکنون 39.8 درصد دانش‌آموزان در هنرستان‌ها تحصیل می‌کنند و در برنامه هفتم توسعه ذکر شده است که 50 درصد دانش آموزان باید به هنرستان‌ها بروند، هر دانش‌آموز متوسطه یک مهارت در آیین‌نامه مهارت آموزی در هیئت دولت تصویب شد همچنین آمایش رشته‌های فنی و حرفه‌ای متناسب با نیاز بازار کار انجام خواهد شد و کتاب‌های درسی نیز باید تغییر کند.

آخرین وضعیت تغییرات کتاب‌های درسی

وزیر آموزش و پرورش درباره تغییرات کتاب‌های درسی گفت: هم اکنون چهارچوب شایستگی‌های پایه طراحی شده و راهنمای برنامه درسی بر مبنای آن اصلاح شد و هم اکنون نوبت اصلاح کتاب‌های درسی است، کتاب‌های جدید پایه اول ابتدایی به طور آزمایشی اجرا شد که پس از دریافت بازخورد آن را به صورت گسترده در سطح کشور اجرا خواهیم کرد.

تغییر مواد درسی و حجم آن

وی افزود: تفکر و تعقل، هویت ایرانی و اسلامی، خودباوری، استدلال و یادگیری مهارت‌ها در تغییرات کتاب‌های درسی مد نظر است همچنین جدول دروس و جدول زمان در حال تغییر به نفع فعالیت‌های ورزشی و پرورشی است تا ساعت را برای این برنامه‌ها باز کنیم و برای تحقق آن مواد درسی و حجم آن تغییر می‌کند.

امسال نهضت توانمندی معلمان اجرا می‌شود

صحرایی بیان کرد: موضوع مهمتر از کتاب‌های درسی توانمندی معلمان است و امسال سال نهضت توانمندی معلمان است و برای تمام آنها برنامه‌ریزی می‌شود تا دوره‌هایی را برای ارتقای خود داشته باشند.

وزیر آموزش و پرورش درباره کمبود معلم گفت: ناقوس خطر کمبود معلم در آموزش و پرورش سال 1399 توسط مرکز نیروی انسانی به صدا درآمد و در 20 اردیبهشت سال 1400 اعلام کردند که مهرماه امسال 200 هزار نیروی انسانی کمبود خواهیم داشت.

صحرایی با اشاره به اینکه قانون رتبه‌بندی 31 شهریور 1400 اجرا شد و معلمانی که رتبه خود را گرفتند خود را بازنشسته نکردند تا 31 شهریور 1402که ناگهان 80 هزار معلم بازنشسته شدند و با یک سونامی کمبود نیرو مواجه شدیم، گفت: اکنون دانشگاه فرهنگیان طبق برنامه هفتم توسعه باید سالانه 25 درصد توسعه زیرساخت داشته باشد.

وی ادامه داد: مشکل اصلی دانشگاه فرهنگیان، زیرساخت آموزشی است و به لحاظ فضای آموزشی به اندازه 60 هزار دانشجو ظرفیت دارد و در این دولت یک میلیون متر مربع زیر ساخت دانشگاه فرهنگیان افزایش یافت.

30 ملک در اختیار دانشگاه فرهنگیان قرار گرفت

وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: چند روز قبل نزد رئیس جمهور بودیم و نخستین بار بود که رئیس‌جمهور از معلمان تقدیر کردند، در این برنامه رئیس دانشگاه فرهنگیان مشکل فضای آموزشی را با رئیس جمهور مطرح کردند و ایشان به بنده و رئیس دانشگاه گفتند که به همراه او به نهاد ریاست جمهوری برویم، در آنجا جلسه‌ای با حضور مسئولان مربوطه از جمله معاون حقوقی رئیس جمهور برگزار شد و آقای رئیسی پرسیدند که چرا مشکل فضای دانشگاه فرهنگیان حل نشده است و صحبت‌ها را شنیدند، در نهایت در این جلسه مقرر شد در اول مهر 30 ملک در اختیار دانشگاه فرهنگیان قرار بگیرد و تا 10 روز دیگر هر فضای خالی دیگری که شناسایی کردند باید تعیین تکلیف شود.

وی درباره مشکلات پرورشی در مدارس عنوان کرد: در بحث پرورشی مشکل اصلی نیروی انسانی است و سال‌ها به جز جذب از طریق دانشگاه فرهنگیان استخدام مربی پرورشی نداشتیم، امسال 19 هزار مربی پرورشی و تربیت بدنی برای مدارس استخدام می‌شوند همچنین طرح تحول پرورشی در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است و موضوع دیگر جهت گیری است که امسال توجه به آسیب‌های اجتماعی است تا دانش‌آموزان را در برابر آسیب‌ها مصون کنیم و راه آن تبیین است و به همین منظور اردوهای نسل تمدن‌ساز را با حمایت نهادهای دیگر برگزار خواهیم کرد.

منبع: تسنیم